سومین دوره آموزشی سطح ۴: بازارهای دوطرفه (آتی)

یکی از معایب قراردادهای آتی به شرایط استاندارد این قراردادها مربوط می­‌شود که نمی­‌تواند به صورت دقیق به همه نیازهای مشارکت کنندگان در بازارهای مالی پاسخگو باشد. به عنوان “مثال”، اگر مدیر یک صندوق سرمایه­ گذاری علاقه­‌مند باشد تا قرارداد آتی بر روی اوراق خزانه امریکا به مبلغ ۱۲۰ هزار دلار را با سر رسید ماه ژانویه خریداری نماید، چنین قراردادی وجود ندارد. به صورت استاندارد قراردادهای آتی اوراق خزانه دارای ارزش اسمی ۱۰۰ هزار دلار است و تاریخ انقضاء آن­‌ها ماه‌های مارچ، ژوئن، سپتامبر و دسامبر می­‌باشد. بنابراین چنانچه مدیر صندوق از قراردادهای آتی استفاده کند، به صورت دقیق به هدف مورد نظر خود دست نخواهد یافت.

بورس معاملات آتی مکانی معین برای خریداران و فروشندگان است که از طریق سامانه الکترونیکی دارای استاندارد بورس، معاملات آتی انجام می­‌شود و این معاملات برای همه شرکت­ کنندگان در بازار به صورت عادلانه عرضه می­‌شود. کارگزاران سفارشات مشتریان را از طریق روش­‌های ابلاغ شده توسط بورس در سامانه معاملاتی قراردادهای آتی قرار می­‌دهند. معاملات ثبت شده براساس اولویت­‌های قیمتی و در صورت مساوی بودن قیمت­‌ها بر اساس اولویت زمانی انجام می­‌شود. بورس­‌ها خود رأسا حق معامله ندارند و نمی­‌توانند مشتریان را وادار به معامله نمایند. مسئولیت بورس‌­ها ایجاد بازاری منسجم و شفاف جهت کشف قیمت­‌ها و انجام معاملات به صورت عادلانه است. تمام بورس­‌های دنیا توسط مقام ناظر کنترل و اداره می­‌شوند. چنانچه اعضای معامله­‌گر بورس مقررات را نادیده بگیرند مشمول جریمه و یا ممنوع المعامله می­‌گردند.

پایاپای هر بورس نقش مهمی را جهت تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده ایفا می­‌کند و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معامله می­‌باشد.

در قراردادهای آتی برای اینکه سرمایه­ گذار قادر به فروش قرارداد آتی باشد، نیاز به مالکیت آن دارایی معین ندارد و با عمل پیش ­فروش می­‌تواند یک قرارداد آتی را در بازار بفروشد و در صورت نیاز به تحویل، آن را از بازار فیزیکی تهیه نماید که این امر میزان نقدشوندگی معاملات را تا حد بسیار زیادی افزایش می­‌دهد.

این ویژگی به دلیل توضیحات مورد اول می‌باشد.

مهمترین مزیت قراردادهای آتی خاصیت پوشش ریسک آن است. پوشش ریسک به معنای اتخاذ موقعیتی در بازار است که هدف از آن حداقل نمودن یا از بین بردن ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمت است.

استفاده از اهرم مالی معاملات قراردادهای آتی دربرگیرنده ریسک بالایی بوده و به معامله­ گران فرصت به­ دست آوردن سود زیادی را می­‌دهد به طوری که معامله‌­گر با یک سپرده اولیه اندک می­‌تواند معادل کل ارزش دارایی تعهد شده، کسب سود یا زیان نماید. قبل از انجام معامله آتی باید توجه داشت که این معاملات دارای ریسک است و مطالعه و آگاهی دقیق از دستورالعمل­‌های مربوطه بسیار ضروری می­‌باشد. معامله آتی دارای ریسک­‌های مالی بالقوه­‌ای است و ممکن است برای همه سرمایه­ گذاران مناسب نباشد. در معاملات آتی سود و زیان خریدار و فروشنده متقارن است، بدین معنی که اگر طرف دارنده موقعیت تعهدی خرید در این قرارداد سود کند لزوما طرف دارنده موقعیت تعهدی فروش زیان می­‌کند. ولی مسئله‌­ای که این ریسک را تشدید می­‌کند اهرمی بودن معاملات آتی است.